Tác động của chuyển đổi số với xã hội hiện nay

Chuyển đổi số đang tạo ra một cuộc tranh luận gay gắt giữa các nhà hoạch định chính sách, nhà kinh tế và các nhà lãnh đạo ngành về tác động xã hội của nó. Khi số hóa phá vỡ xã hội sâu sắc hơn bao giờ hết, mối quan tâm ngày càng tăng về cách nó ảnh hưởng đến các vấn đề như việc làm, tiền lương, bất bình đẳng, sức khỏe, tài nguyên và an ninh. Để giúp bắt đầu một cuộc tranh luận mới dựa trên bằng chứng về tác động trong tương lai của chuyển đổi số, World Economic Forum (WEF) đã tiến hành một phân tích định lượng chi tiết về giá trị đang bị đe dọa từ quá trình số hóa của 11 ngành công nghiệp chính. Theo thời gian, cách tiếp cận này có thể được mở rộng và cải tiến. Vậy làm thế nào để chuyển đổi số có thể đóng góp tích cực cho xã hội? Họ đã tập trung vào ba lĩnh vực chính:

Nguồn: World Economic Forum / Accenture analysis

Việc làm và kỹ năng: Ước tính hiện tại về mất việc làm trên toàn cầu do số hóa dao động từ 2 triệu đến 2 tỷ vào năm 2030 với những lo ngại về tác động của nó đối với tiền lương và điều kiện làm việc

Môi trường bền vững: Xu hướng lịch sử cho rằng cứ tăng 1% GDP toàn cầu, lượng khí thải CO2e (CO2 emissions) đã tăng khoảng 0,5% và sử dụng tài nguyên tăng 0,4%. Các phương thức kinh doanh hiện tại sẽ góp phần tạo ra khoảng cách toàn cầu 8 tỷ tấn giữa cung và cầu tài nguyên tự nhiên vào năm 2030, dẫn đến 4,5 nghìn tỷ đô la tăng trưởng kinh tế bị mất vào năm 2030

Niềm tin: Phương tiện truyền thông xã hội, thẻ nhận dạng tần số vô tuyến (RFID) và các trang web do người dùng tạo như TripAdvisor là công cụ giúp tăng tính minh bạch và khắc phục tình trạng bất cân xứng về thông tin. Tuy nhiên, theo Edelman Trust Barometer, niềm tin vào tất cả các lĩnh vực dựa trên công nghệ đã giảm trong năm 2015, với những lo ngại về quyền riêng tư, chuẩn mực đạo đức về khai thác thông tin và bảo mật dữ liệu là những yếu tố thách thức chính.

Mặc dù đây là những thách thức cực kỳ phức tạp, nhưng phân tích của WEF cho thấy rằng chuyển đổi kỹ thuật số có tiềm năng đóng góp tích cực:

Tạo ra lực lượng lao động cho thời đại máy móc Số hóa

Có thể tạo ra tới 6 triệu việc làm trên toàn thế giới từ năm 2016 đến năm 2025 trong các ngành Logistics và Điện. Ở những ngành khác, tự động hóa sẽ thay thế nhiều phần công việc của con người. Đới với cả người chiến thắng và kẻ thua cuộc do chuyển đổi số, phần quan trọng nhất là phụ thuộc vào khả năng thích nghi nhanh của doanh nghiệp trong việc nâng cao trình độ nhân viên và hình thành thế hệ tài năng tiếp theo cho thời đại máy móc.

Chuyển đổi sang một thế giới bền vững

Các sáng kiến kỹ thuật số trong các ngành theo WEF đã kiểm tra có thể cung cấp ước tính khoảng 26 tỷ tấn khí thải CO2 ròng tránh được từ năm 2016 đến năm 2025. Con số này gần như tương đương với lượng CO2 thải ra của toàn châu Âu trong khoảng thời gian đó. Đảm bảo giá trị tiềm năng này có thể được hiện thực hóa và mở rộng quy mô có nghĩa là vượt qua các rào cản liên quan đến việc chấp nhận các mô hình kinh doanh mới, sự chấp nhận của khách hàng và tác động môi trường của chính công nghệ số.

Xây dựng niềm tin trong nền kinh tế số

Số Bảo hiểm dựa trên mức độ sử dụng (UBI), cùng với các công nghệ hỗ trợ lái xe, có thể giảm 10% số người chết hàng năm do tai nạn đường bộ lên đến hơn 2 triệu người vào năm 2025. Tuy nhiên, nó đã làm dấy lên những lo ngại về quyền riêng tư, bảo mật của dữ liệu và việc sử dụng dữ liệu một cách có đạo đức. Việc thiết lập các chuẩn mực mới về hành vi đạo đức với công nghệ số và đạt được mức độ tin cậy cao hơn của khách hàng sẽ là yếu tố quan trọng trong quá trình chuyển đổi số thành công.

Tập trung vào việc tạo ra một lực lượng lao động cho thời đại máy móc

Cuộc cách mạng kỹ thuật số đã tạo ra những vai trò mới, các loại tổ chức mới (nhà cung cấp điện toán đám mây và cơ quan truyền thông xã hội), và thậm chí là các lĩnh vực mới của nền kinh tế (an ninh kỹ thuật số và khoa học dữ liệu). Tác động của số hóa cũng đóng vai trò là chất xúc tác cho tăng trưởng việc làm trong nền kinh tế rộng lớn hơn. Tuy nhiên, ngày nay, câu hỏi liệu công nghệ tạo ra hay phá hủy việc làm đang được đặt ra. Sự thật là chúng ta thực sự biết khá ít về những gì sẽ xảy ra. Tác động kinh tế của những đổi mới sẽ như thế nào trong tương lai? Con người sẽ tương tác với máy móc và thuật toán như thế nào? Chúng ta cần những kỹ năng gì và chúng ta nên học như thế nào? Tất cả những điều này sẽ tác động đến thị trường lao động như thế nào?

Câu chuyện chuyển đổi số của Việt Nam trong xu thế chuyển đổi số của thế giới

Nguồn: Diễn đàn doanh nghiệp chuyển đổi số Việt Nam.

Việc chuyển đổi số thành công cho khu vực công và cộng đồng doanh nghiệp theo các mục tiêu cụ thể đến năm 2025 sẽ là một bước đi hiệu quả trong hội nhập Khoa Học và Công Nghệ (KH&CN) nói riêng cũng như hội nhập kinh tế của Việt Nam nói chung.

Ngày 29 tháng 9 năm 2019, Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Việt Nam ban hành Nghị quyết số 52-NQ / TW về một số chủ trương để cả nước chủ động tham gia Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Trong đó, chính sách thứ tám thúc đẩy chuyển đổi số trong các cơ quan Đảng, Nhà nước và chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội.

Theo Nghị quyết số 52-NQ / TW:

Mục tiêu cụ thể đến năm 2025: Giữ vị trí trong ba nước ASEAN hàng đầu trong bảng xếp hạng Chỉ số Đổi mới Toàn cầu (GII). Xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật số đạt tiêu chuẩn tiên tiến của ASEAN với Internet băng thông rộng phủ khắp các xã, kinh tế số chiếm 20% GDP. Năng suất lao động tăng bình quân trên 7% / năm. Hoàn thành cơ bản việc chuyển đổi số trong các cơ quan Đảng, nhà nước, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các thiết chế chính trị - xã hội. Trở thành một trong bốn quốc gia ASEAN dẫn đầu trong bảng xếp hạng chỉ số chính phủ điện tử của Liên hợp quốc. Có ít nhất ba đô thị thông minh tại ba vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, Trung Bộ và Nam Bộ.

Mục tiêu cụ thể đến năm 2030: Giữ vị trí trong 40 quốc gia hàng đầu thế giới trong bảng xếp hạng GII. Để đảm bảo rằng mạng di động 5G sẽ phủ sóng trên toàn quốc và mọi người dân đều có thể truy cập các dịch vụ Internet băng thông rộng với chi phí thấp. Nền kinh tế kỹ thuật số sẽ chiếm 30% GDP. Năng suất lao động sẽ tăng trung bình 7,5 phần trăm mỗi năm. Hoàn thiện việc xây dựng chính phủ điện tử. Hình thành các chuỗi đô thị thông minh tại các vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, Trung Bộ và Nam Bộ, từng bước kết nối với mạng lưới đô thị thông minh của khu vực và toàn cầu.

Tầm nhìn đến năm 2045: Việt Nam trở thành một trong những trung tâm sản xuất, dịch vụ thông minh, khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo hàng đầu châu Á, có năng suất lao động cao, có khả năng làm chủ và ứng dụng công nghệ hiện đại vào mọi lĩnh vực kinh tế - xã hội, môi trường, quốc phòng và an ninh.

Cơ hội và thách thức của Chuyển đổi số trong các doanh nghiệp ở Việt Nam

Việt Nam có nền kinh tế mở, hội nhập ngày càng sâu và rộng hơn trong dòng chảy kinh tế và KH&CN thế giới. Trong thời gian gần đây, Việt Nam đã tham gia hàng loạt các hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới, cùng với các Hiệp định thương mại tự do, các hiệp định về tiêu chuẩn hóa và công nhận tiêu chuẩn, chất lượng, hợp quy. Giữa Việt Nam và các thành viên của các hiệp định có sự cạnh tranh gay gắt buộc các doanh nghiệp Việt Nam phải cạnh tranh với các doanh nghiệp trong và ngoài nước. Không chỉ với hàng xuất khẩu và hàng tiêu dùng trong nước, chúng ta còn thấy ngay cả những ngành truyền thống như nông nghiệp, giao thông của Việt Nam cũng đang gặp phải sự cạnh tranh từ các startup nước ngoài ứng dụng công nghệ số thông minh như amazon, facebook, uber, grab .. - Dịch vụ khách hàng phải nhanh hơn, chính xác hơn, đồng thời phải hạ giá thành dựa trên nền tảng kết nối, kinh tế chia sẻ và các doanh nghiệp Việt Nam cũng không thể đứng ngoài xu thế đó. Doanh nghiệp Việt Nam muốn hội nhập ngày càng sâu rộng và muốn đứng trong chuỗi cung ứng và giá trị toàn cầu. Vì vậy họ phải tính đến sự chuyển dịch công nghệ trong tương lai và sẵn sàng cho việc quản lý và vận hành các nền tảng kỹ thuật số. Họ thậm chí phải đi trước một bước nếu không toàn bộ thị trường sẽ bị mất vào tay các đối thủ mạnh.

Theo các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực tư vấn chuyển đổi số của Đại học Quốc gia Singapore, tùy theo quy mô doanh nghiệp (doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp vừa và nhỏ - SMEs và doanh nghiệp siêu nhỏ), tùy theo lĩnh vực kinh doanh và quy mô doanh nghiệp ngắn, vừa. và mục tiêu tăng trưởng dài hạn, các doanh nghiệp Việt Nam sẽ phải chuyển đổi kỹ thuật số theo các quy trình và cách thức khác nhau. Trong thời gian thực hiện chuyển đổi số, hầu hết các doanh nghiệp thường gặp rất nhiều khó khăn, thách thức. Đầu tiên là nhân viên của doanh nghiệp phải nắm bắt được ứng dụng của các tiến bộ kỹ thuật số, tiếp theo là sẵn sàng chi trả và đầu tư vào cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin hiệu quả và phù hợp. Điều đó làm nền tảng cho quá trình chuyển đổi kỹ thuật số và phần lớn dân số phải sẵn sàng cho việc sử dụng các thiết bị thông minh cho nhu cầu kết nối tiêu dùng của họ. Về mặt này, Việt Nam có lợi thế hơn khi tốc độ phát triển internet, điện thoại di động, các thiết bị thông tin liên lạc thường cao hơn so với các nước trong khu vực.

Những kế hoạch thiết thực về Hỗ trợ Doanh Nghiệp Chuyển Đổi Số (CĐS) của Bộ Kế hoạch và Đầu tư (Bộ KH&ĐT) Việt Nam giai đoạn 2021 – 2025

Ngày 3/6/2020, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 749/QĐ-TTg phê duyệt "Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030". Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) thông qua Dự án LinkSME triển khai Chương trình Hỗ trợ Doanh nghiệp Chuyển đổi số giai đoạn 2021-2025.

Chuyển đổi số trong doanh nghiệp là việc tích hợp và áp dụng công nghệ số để nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh, nâng cao hiệu quả quản lý, phát huy năng lực cạnh tranh và tạo ra các giá trị mới cho doanh nghiệp.

Các hoạt động chuyển đổi số cụ thể bao gồm từ việc số hóa dữ liệu quản lý, dữ liệu hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, tối ưu hóa các quy trình nghiệp vụ, quy trình quản lý, quy trình sản xuất kinh doanh, quy trình báo cáo, phối hợp công việc trong doanh nghiệp cho đến việc chuyển đổi toàn bộ mô hình kinh doanh, tạo thêm giá trị mới cho doanh nghiệp.

Mục tiêu đến năm 2025 của Chương trình Hỗ trợ Doanh Nghiệp Chuyển Đổi Số (CĐS) của Bộ KH&ĐT Việt Nam cụ thể là:

§  100% doanh nghiệp được nâng cao nhận thức về chuyển đổi số

§  Tối thiểu 100.000 Doanh Nghiệp được nhận các hỗ trợ từ Chương trình như sử dụng công cụ tự đánh giá mức độ sẵn sàng CĐS, hỗ trợ đào tạo, tư vấn, kết nối các giải pháp

§  Tối thiểu 100 Doanh Nghiệp được hỗ trợ là các thành công điển hình trong CĐS, hướng tới các doanh nghiệp sản xuất, chế biến

§  Thiết lập Mạng lưới chuyên gia gồm tối thiểu 100 tổ chức, cá nhân tư vấn, cung cấp giải pháp thúc đẩy CĐS

TS. HÀNG SẤM NANG

Chuyên gia chuyển đổi số - CEO Supersoft Techonlogy

Nguồn tham khảo:

1.     World Economic Forum Reports

2.     https://www.most.gov.vn/en/news

3.     http://digital.business.gov.vn

4.     technology-integration-in-vietnam.aspx

5.     GeSI, #SMARTer2030: ICT Solutions for 21st Century Challenges, 2015.

6.     Accenture, Waste to Wealth, Palgrave Macmillan, 2015.

7.     Tholons, IT-BPO Industry’s Direct and Indirect Economic Impact: The Outsourcing Multiplier applied to the Philippines and Indian Economies, 2011

8.     SkillsFuture SG

Nguồn: https://business.gov.vn/cms/tin-tuc-su-kien/chi-tiet/769/tac-dong-cua-chuyen-doi-so-voi-xa-hoi-hien-nay